Θανάσης Λάλας

Ο Θανάσης Λάλας καταργεί όλες του τις βεβαιότητες για να βρει το δικό του φως.

images
Back to top

Για άλλα πήγαινα να τον συναντήσω. Θα μιλούσαμε- υπολόγιζα- λίγο για την ζωγραφική του (αφού εκείνη ήταν άλλωστε η αφορμή για αυτή την συνέντευξη) και ύστερα θα μπαίναμε- θεωρούσα- στα πιο επίκαιρα και ως εκ τούτου πιο ουσιαστικά. Δηλαδή η κρίση στην Ελλάδα, η κατάσταση των μήντια σήμερα, οι εκδοτικές του προσπάθειες, οι δημοσιογραφικές του επιλογές, τα χτυπήματα που δέχτηκε και ενδεχομένως έδωσε, και ίσως στον επίλογο να τον ρωτούσα τι μετράει τελικά σαν προσωπικό του κέρδος. Θάπρεπε, ωστόσο, νάμουνα πιο υποψιασμένη. Όχι λόγω της δημοσιογραφικής μου εμπειρίας- αυτά δεν στα μαθαίνει η δουλειά- αλλά λόγω μιας συχνής- τα τελευταία χρόνια- επαφής μου με την βαθύτερη ανάγκη να μετρήσει κανείς την ζωή του αλλιώς. Το είχα δει να συμβαίνει σε φίλους, το είχα ακούσει να αποτελεί ζητούμενο σε ανθρώπους που νιώθουν ότι έφτασαν σε ένα αδιέξοδο, το είχα παρατηρήσει ταξιδεύοντας για μήνες, σε άτομα που περιπλανιόταν στον πλανήτη ψάχνοντας τον εαυτό τους. Τόχα δει να συμβαίνει λοιπόν, σε ανθρώπους, που οι περισσότεροι από μας θα τους αποτρέπαν να κάνουν μια καινούργια αρχή με την πεποίθηση πως είναι πια αργά, αλλά εγώ τόχα δει να συμβαίνει, να γεννιούνται, δηλαδή, καινούργια όνειρα εκεί, όπου είχανε κρυφτεί τα παλιά. Γι’ αυτό λέω πως θάπρεπε νάμουνα πιο υποψιασμένη και μέσα από αυτή την υποψία να μην επιτρέπα στον εαυτό μου να παιδεύεται με ερωτηματολόγια που αφορούν σε ό, τι συνθέτει σήμερα την πραγματικότητα μας. Γιατί η ουσία βρίσκεται τελικά σε κείνα που νιώθουμε βαθειά μέσα μας και φοβάστε πως αν τα ομολογήσουμε θα είμαστε εκτός πραγματικότητας Έστω και αν αυτό το «εκτός πραγματικότητας» μπορεί να είναι ο δρόμος που οδηγεί σε μια απάντηση για το τι μπορεί να σημαίνει ζωή.
Πήγα να συναντήσω το κ. Θανάση Λάλα. Ναι, εκείνον που όλοι σας-και γω μαζί-έχετε την βεβαιότητα πως γνωρίζετε καλά. Είτε μέσα από αυτά που ο ίδιος γράφει, είτε μέσα από όσα γράφονται για κείνον. Δεν βρήκα, ωστόσο, αυτόν το Θανάση Λάλα. Στην θέση του βρήκα ένα άνθρωπο, ο οποίος προκειμένου να αλλάξει την ζωή του έχει καταργήσει κάθε βεβαιότητα. Ναι, αυτόν το Θανάση Λάλα συνάντησα.

-Ένας πολύ σπουδαίος καλλιτέχνης, στον οποίο είχατε πάρει κάποτε συνέντευξη, σας είχε πει μια πολύ ωραία φράση.
Για θυμίστε μου.
-Πως το σημαντικό στην ζωή είναι να καταφέρει κανείς να συναντηθεί με το ταλέντο του.
(χαμόγελο)
-Να υποθέσω ότι αυτή την στιγμή ζείτε μια τέτοια συνάντηση;
Αυτά τα πράγματα δεν τα ξέρουμε καλά και δεν θα τα μάθουμε ποτέ καλά, δεν θα καταλάβουμε ποτέ την πηγή, έτσι μοιραία προσπαθούμε μέσα από τις εμπειρίες μας να δώσουμε μια ερμηνεία στα ανεξήγητα.
- Και αυτό που τώρα ζείτε είναι ένα από τα ανεξήγητα;
Ναι. Δηλαδή τι είναι αυτό που σου επιτίθεται κάποια στιγμή και αισθάνεσαι πως εκείνο το οποίο δεν έκανες ποτέ σου, τώρα μπορεί να το κάνεις και πως το είχες ήδη μέσα σου…
-Τι είναι λοιπόν αυτό;
Δεν ξέρω…Εκείνο που ξέρω είναι πως αυτό το οποίο αναστέλλει τα πάντα στην ζωή είναι ο φόβος και η μεταμόρφωση του φόβου σε ενοχή.
-Ο φόβος απέναντι σε τι;
Φόβοι που κουβαλάμε από παιδιά, από την κοινωνία, από την οικογένεια, από το περίγυρο. Φόβοι, αναστολές…Εμένα, για παράδειγμα, η οικογένεια μου δεν είχε οδικό δίκτυο προς την κατεύθυνση της τέχνης. Δηλαδή ούτε μπορούσαν οι άνθρωποι να διανοηθούν ότι υπάρχει ένας δρόμος για το παιδί τους που το οδηγεί στην ζωγραφική, στην ποίηση ή στην λογοτεχνία. Είχαν, αν θέλετε, μια ποσοτική αντίληψη της ζωής και όχι μια βαθύτερα ποιοτική αντίληψη. Και ενώ είχανε λύσει το πρόβλημα της επιβίωσης συνεχίζανε με την φόρα της επιβίωση. Η φόρα της επιβίωσης από την στιγμή που δεν αντιληφθείς ότι τέλειωσε και ότι τώρα μπορείς να χαλαρώσεις…
-Τότε περνάει η ζωή από δίπλα σου.
Ακριβώς. Δηλαδή η φράση η οποία πιστεύω ότι πρέπει να κυνηγάει τους ανθρώπους στις μέρες μας είναι «ζήσε, μην ξεχάσεις όμως να ζήσεις». Έχω την αίσθηση, λοιπόν, πως αυτό που συνέβηκε με μένα, ήταν ότι άνοιξα μια πόρτα που με οδήγησε σε ένα σκοτάδι, στο οποίο έπρεπε να μάθω να περπατώ και όταν ο άνθρωπος μάθει να περπατάει μέσα στο σκοτάδι, έχω την εντύπωση πως συναντιέται με αυτό που βαθύτερα είναι. Χάνουμε πολύ χρόνο στο φως νομιζόμενοι ότι βλέπουμε, ενώ δεν βλέπουμε.
-Για να μάθει κανείς να περπατάει στο σκοτάδι πρέπει υποθέτω νάναι αποφασισμένος να αντιμετωπίσει τους φόβους του.
Μαθαίνεις να περπατάς στο σκοτάδι μόνο όταν υπερβαίνεις τους φόβους σου.
-Εσας τι σας έμαθε να μην ξεχνάτε να ζήσετε;
Εγώ τυχαία βρίσκομαι εδώ. Και πιστεύω πάρα πολύ στην τύχη και στις συναντήσεις. Με βοήθησαν πολύ οι συναντήσεις με τους ανθρώπους για να καταλάβω πως όλα τελικά γίνονται για μια κατάκτηση ελευθερίας, και όταν λέω ελευθερία δεν την εννοώ με το συμβατό τρόπο…
-Πώς την εννοείτε;
Αισθάνομαι ότι η ελευθερία είναι αυτό το οικόπεδο, όπου μέσα του νιώθεις πως μπορείς να κάνεις τα πάντα. Έχεις αυτή την διαθεσιμότητα. Έχεις αυτή την δύναμη του ανθρώπου που θέλει να είναι μέσα στα πράγματα, που θέλει να τα αλλάξει, να τα πάρει στα χέρια του, να τα αγγίξει. Εγώ, λοιπόν, από τύχη βρέθηκα σε αυτό το οικόπεδο της ελευθερίας.
- Τι εννοείτε από τύχη; Προσωπικά είμαι της άποψης πως τίποτα τυχαίο.
Τι εννοώ όταν λέω τύχη…Ότι χρειάζεται μια ατμόσφαιρα προσωπική για να μπαίνεις μέσα σε αυτά που κάνεις, και πως όταν έχεις αυτή την ατμόσφαιρα τότε αρχίζεις και λύνεις προβλήματα σύνθεσης και χωρίς να το θέλεις γίνεσαι φορέας ενός μηνύματος, το οποίο είχες μέσα σου και δεν ήξερες ότι το είχες, και το οποίο δεν σου ανήκει, δεν είναι μόνο δικό σου. Αρχίζεις πχ να ζωγραφίζεις και μετά απομακρύνεσαι και ξαφνικά διαπιστώνεις ότι εκείνο που ζωγράφισες ήταν εκείνο που ήθελες να πεις. Για μένα δεν ξεκινάει η διαδικασία θέλω να πω κάτι και ύστερα ζωγραφίζω. Εγώ απλώς χάνομαι για να βρω.
- Είναι μεγάλη ιστορία να είναι κανείς διαθέσιμος να χαθεί για να βρει.
Βεβαίως. Και γι’ αυτό μίλησα πριν για φόβους. Οι περισσότεροι αρνούνται να χαθούν από φόβο.
- Εσείς δεν φοβάστε;
Εγώ προσπαθώ να αλλάξω όλη μου την ζωή. Δηλαδή ενώ η ζωή μου ήταν κάπου αλλού, τώρα αφοσιώνομαι αλλού, είναι μεγάλη μετάβαση ξέρετε. Γιατί είμαι και ένας άνθρωπος όπου έχει ζήσει το μισό της ζωής του.
- Γιατί δεν μείνατε λοιπόν να απολαύσετε όλα όσα έχετε κάνει μέχρι τώρα;
Γιατί αυτό είναι μεν ζεστό, αλλά δεν είναι ζέστη φυσική. Είναι καλοριφέρ. Εντάξει, προχωράμε, βγάζουμε χρήματα, μας έχουνε αναγνωρίσει οι άνθρωποι, μας έχουνε αποδεχτεί και ξαφνικά λες ότι εγώ δεν θέλω να είμαι πια αυτό. Γιατί αλλού είναι που συγκινούμαι. Εκεί όπου ήμουνα, δεν υπήρχα.
-Και τι είναι εκείνο που σε κάνει να βρίσκεσαι αντιμέτωπος με μια τέτοια διαπίστωση. Ότι αλλού είναι που συγκινούμαι.
Η εντρύφηση στο περίπατο στο σκοτάδι. Εκεί έχεις σε εγρήγορση όλες σου τις αισθήσεις και συνειδητοποιείς πως τελικά το ότι είμαι ένας άνθρωπος που βλέπω δεν σημαίνει ότι δεν είμαι τυφλός. Μόνο στο σκοτάδι είναι που βλέπεις ποιο είναι το δικό σου φως. Αλλά αυτό για να το δεις χρειάζεται να αποκτήσεις μια εμπιστοσύνη στο ότι τελικά γι’ αυτό ήρθαμε εδώ. Για να δούμε το δικό μας φως. Και αν είναι χρήσιμο στους άλλους να το μεταφέρουμε.
-Εμπιστοσύνη στον εαυτό μας ή στην ζωή;
Εμπιστοσύνη στο ότι μπορώ να κάνω πράγματα, μπορώ να δοκιμάσω και σε αυτό το μπορώ περιέχονται πολλά. Περιέχονται και λάθη. Τα λάθη είναι οι πόρτες και τα παράθυρα και όχι τα σωστά.

-Τα λάθη είναι πόρτες εφόσον έχεις την δύναμη να τα παραδέχεσαι ως λάθη.
Ναι βέβαια. Εγώ νιώθω υπέροχα πια με τα λάθη. Και σε αυτή την δουλειά την εικαστική, επειδή δεν ακολουθώ προσχέδιο, είναι πολύ ενδιαφέρον όταν βλέπω πως προσπαθώ να καλύψω τα λάθη στην σύνθεση. Μοιάζει όπως ένα παιδί που κάνει μια ζημιά και προσπαθεί να την καλύψει, άλλωτε άγαρμπα άλλωτε καλά, όπως και νάχει όμως αυτό εχει μια δύναμη μέσα του.
-Και μια αθωότητα;
Ακριβώς. Να κρύψουμε αυτό που μας συμβαίνει. Ενώ στην πραγματικότητα δεν κρύβεται. Όσο προσπαθείς να κρύψεις κάτι, τόσο το φανερώνεις. Όσο περισσότερο προσπαθείς να πεις ψέματα την αλήθεια μιλάς. Και είναι ανόητοι οι άνθρωποι, οι οποίοι καταγγέλουνε το ψεύτη.
- Γιατί;
Διότι το ψέμα δεν έχει την δύναμη να σκεπάσει, έχει μόνο την δύναμη να αποκαλύψει. Ένας άνθρωπος ο οποίος κρύβει την αλήθεια με ψέματα είναι ένας άνθρωπος που δεν θέλει να πληγώσει, δεν θέλει να πληγωθεί, δεν θέλει να αποδεχτεί τον κόσμο έτσι όπως είναι…
-Βρίσκετε δηλαδή περισσότερη τρυφερότητα στο ψέμα;
Βρίσκω πιο πολύ τρυφερότητα στον άνθρωπο, ο οποίος κάνει όλες αυτές τις απεγνωσμένες προσπάθειες να καλυφθεί, ενώ τελικά φανερώνεται.
- Δεν είναι ένα εμπόδιο το ψέμα στην προσπάθεια να βρει κανείς το δικό του φως;
Μα δεν μπορείς να ζεις μέσα στο ψέμα, έτσι όπως σας το περιγράφω. Γιατί όσο και να προσπαθήσεις δεν υπάρχει ζωή μέσα στο ψέμα. Το ψέμα είναι αποκαλυπτήριο. Η αλήθεια δεν είναι αποκαλυπτήριο. Το ψέμα όμως αποκαλύπτει όλο το χαρακτήρα ενός ανθρώπου που δεν θέλει να αποδεχτεί την αλήθεια. Και τέλος τελος ποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι κατέχει την αλήθεια; Ποιος; Μόνο υπερφίαλος είναι ο άνθρωπος που νομίζει ότι κατέχει την αλήθεια. Σημασία έχει να αναζητάς την αστάθεια της αβεβαιότητας και όχι την σταθερότητα της βεβαιότητας. Η αβεβαιότητα είναι το ψωμί της ζωής. Οι βεβαιότητες είναι το μεγάλο κρεβάτι πάνω στο οποίο υπνωτίζεται ο άνθρωπος
-Εσείς δεν έχετε βεβαιότητες;
Γκρεμίζονται οι βεβαιότητες μου. Θέλω να ζω σε ένα κόσμο ασταθή και αβέβαιο.
-Μήπως τελικά αυτό είναι η ελευθερία που λέγατε πριν; Το να μην έχεις βεβαιότητες;
Είναι η δυνατότητα σου να ζεις ειρηνικά με τις αβεβαιότητες. Πίσω από μια βεβαιότητα κρύβεται μια ύπνωση. Μια τύφλωση.
-Και ένα κλείδωμα;
Και μια υποταγή. Και αν θέλετε όλα τα κοινωνικά και πολιτικά συστήματα έχουν σαν κύρια τους εργασία το πώς να δημιουργήσουν βεβαιότητες. Οι βεβαιότητες είναι μεγάλες ψευδαισθήσεις. Η ουσία της ζωής δεν είναι εκεί.
- Πού είναι η ουσία της ζωής;
Το βαθύτερο νόημα της ζωής είναι ότι μπορεί να μην υπάρχω αύριο.
-Αυτό δεν είναι εύκολο να το κάνει συνείδηση του ο άνθρωπος.
Οι άνθρωποι συσσωρεύουν και βυθίζονται μέσα στην ηλιθιότητα της απληστίας για ποιο πράγμα; Την επόμενη μέρα σε κτυπάει ένας κεραυνός, ένα σπυράκι που είχες και έγινε όγκος και έχεις χάσει ήδη 50-60 χρόνια για να αποδείξεις ότι μπορούσες να συσσωρεύσεις.
-Τελικά είναι αυτή η ανάγκη μας να επενδύουμε στο μέλλον που μας εμποδιζει να ζήσουμε;
Ναι. Και αν θέλετε ένας από τους βασικούς λόγους που με συγκινεί τρομερά η τέχνη είναι γιατί το μεγάλο έργο τέχνης δεν έχει παρελθόν και μέλλον. Έχει μόνο παρών. Σαν να γεννιέται τώρα

-Εσείς τελικά πως αρχίσατε να ζωγραφίζετε;
Μέσα σε μια ανέμελη στιγμή. Βυθίστηκα σ’ αυτό. Ενώ μέχρι τότε μου λέγανε πολλοί ανθρώποι που με αγαπούσανε και με εκτιμούσαν ότι έχω μια κλίση στο εικαστικό εγώ δεν το έβλεπα. Είναι σαν κάποιος να σου μιλάει για την θάλασσα και συ να μην έχεις δεί ποτέ την θάλασσα γιατί ζεις στην ενδοχώρα. Για μένα αυτό που βλέπετε τώρα (μου δείχνει τους πίνακες του) δεν υπήρχε στην ζωή μου. Και τώρα που κάθομαι και τα βλέπω λέω μα εγώ τα έκανα; Πώς τα έκανα; Από πού βγήκανε; Πού υπάρχει αυτό το μεγάλο εργοτάξιο ιδεών; Γιατί σήμερα χρησιμοποιώ χρώματα; Τι μούρθε και έγραψα λέξεις πάνω στα έργα; Πώς βγήκε η σειρά όνειρα που ξεκίνησε πάνω σε τραπεζομάντηλα σε ταβέρνες…
-Ζωγραφίζατε πάνω στα τραπεζομάντηλα στις ταβέρνες;
Ναι γιατί ήταν μια εποχή όπου είχα μια ερωτική σχέση που δεν με ικανοποιούσε και πηγαίναμε το βράδυ σε διάφορα μέρη για να φάμε και…
-Και επειδή βαριόσασταν ζωγραφίζατε;
Δεν θα έλεγα ότι βαριόμουνα γιατί είναι προσβλητικό…Γινόμουν πιο απολαυστικός και για μένα και για τον άλλο, ζωγραφίζοντας. Δεν ήμουν δεμένος ερωτικά, δεν ήμουν αυτό το πράγμα που σε παίρνει…Μέσα από το να ζωγραφίζω λοιπόν επικοινωνούσαμε και ήτανε μεταξύ μας ένας αλλιώτικος διάλογος. Πιστεύω και αυτό το λέω με πολύ δυνατή φωνή ότι η ανάγκη είναι που μας δημιουργεί τις προυποθέσεις να μπούμε στους άλλους κόσμους που έχουμε μέσα μας.
-Ποια ανάγκη είναι αυτή;
Του να πούμε αυτό που μας συμβαίνει, να ζήσουμε, να είμαστε παρόντες εδώ και να πούμε εγω είμαι, εδώ είμαι.
-Υπάρχουνε ωστόσο πολλοί άνθρωποι που σ’ αυτή την ζωη δεν προλαβαίνουνε να βρούνε ποιος είναι στα αλήθεια ο δικός τους δρόμος
Γιατί δεν αφήνονται. Ούτε από τα περιβάλλοντα, ούτε στους εαυτούς τους. Δηλαδή αν έξω κάνει κρύο, δεν μπορείς να κρυώσεις άμα είσαι κλεισμένος σε ένα σπίτι με τζάκι και καλοριφέρ. Πρέπει να εκτεθείς έξω για να κρυώσεις. Και δυστυχώς ζούμε σε μια εποχή όπου έχουνε φτιαχτεί κάστρα βεβαιότητας και ασφάλειας και αυτό είναι το αντίτιμο που πληρώνουμε.
-Αυτή η ανάγκη που σας οδήγησε να αλλάξετε ζωή πού ήταν τόσα χρόνια;
Κρυμμένη μέσα εκεί στη φλυαρία της ζωής μου.
-Το νιώθατε πως ήτανε κρυμμένη;
Όχι γιατί μόλις το νιώσεις κάνεις.
-Μήπως το νιώσατε μόλις έκλεισαν οι κύκλοι σε ότι ζούσατε μέχρι τότε;
Στην πραγματικότητα πάντα έπαιζα με τα τετράδια μου ζωγραφίζοντας, πάντα πήγαινα και συναντούσα ανθρώπους, έβλεπα εκθέσεις, δεν ήμουνα ήσυχος. Κάθε Σάββατο συναντούσα το Μόραλη και μιλούσαμε. Συναντούσα το Τσαρούχη, συνάντησα όλους αυτούς τους ανθρώπους στην ζωή μου, οι οποίοι ήταν τελικά και οι δάσκαλοι μου. Όταν έχεις την ευκαιρία στην ζωή σου να δεις τον Τζάσπερ Τζοουνς ή το Λούσιαν Φρόιντ, τον Φράνσις Μπέικον, το Τέτση, το Τσαρούχη, ποιος να σου μάθει κάτι περισσότερο; Μου λένε είσαι αυτοδίδακτος; Μα πως είμαι αυτοδίδακτος με τόσους δασκάλους; Εγώ δεν πιστεύω στην μάθηση που μεταδίδεται με το κλασσικό σύστημα.
- Σε τι πιστεύετε;
Πιστεύω πως υπάρχουν μέσα μας μεγάλα σκοτεινά δωμάτια, όπου είναι συσσωρευμένη η γνώση. Τι είναι άλλωστε το ένστικτο; Το ένστικτο είναι μια σκοτεινή γνώση, μια γνώση που δεν γνωρίζω ότι την έχω, αλλά την έχω. Τα πανεπιστήμια, τα σχολεία, οι συναντήσεις με τους ανθρώπους, τα διαβάσματα, όλα αυτά τα πράγματα δεν είναι τίποτα άλλο παρά αφορμές για να οδηγηθούμε σε αυτό το σκοτεινό δωμάτιο της γνώσης που περιέχουμε.
- Είναι φοβερή συνειδητοποίηση αυτό.
Είναι. Γιατί όταν το συνειδητοποιήσεις παύεις να νομίζεις ότι έχεις μια αναπηρία. Οι περισσότεροι ζούμε με την αίσθηση ότι είμαστε ανάπηροι και μόλις κάνει κάτι κάποιος λεμε «μακάρι να μπορούσα να το κάνω και γω…»
- Μήπως όλα όσα ζήσατε έπρεπε να τα ζήσετε προκειμένου να οδηγηθείτε σε αυτό το σκοτεινό δωμάτιο της γνώσης;
Ίσως. Έχω σκεφτεί και το άλλο. Πως αυτά τα σκοτεινά δωμάτια, τα οποια είναι η βαθειά σου γνώση σε ύπνωση, πολλές φορές σε πιέζουν ώστε να κάνεις επιλογές που θα σε βοηθήσουν να οδηγηθείς εκεί. Γι αυτό ίσως λένε ότι ο καθένας φτιάχνει την τύχη του, ίσως αυτό να εννοούνε πως αν τόχεις μέσα σου θα πας εκεί δεν μπορείς να πας αλλού, ήρθες σ’ αυτό τον κόσμο για να πας εκεί.
- Αρκεί αυτό που είσαι να μην το θάψεις τόσο βαθειά ώστε να δυσκολεύεσαι να το βρεις.
Ναι…Και οι ανθρωποι έχουνε μάθει να το κρύβουνε πολύ καλά. Σαν θησαυρός που θάφτηκε κάπου και μετά ξεχάσαμε πού και πρέπει να γκρεμίσουμε όλο τον κόσμο για να τον βρούμε έτσι προκειμένου να μην μπούμε σε αυτό τον κόπο μένουμε με κείνο που έχουμε και λέμε καλά είναι και έτσι.

-Όλα αυτά σας έχουνε αλλάξει την ζωή;
Η ζωή μου με τα κριτήρια μιας δεκαετίας πριν είναι ρημαγμένη και ξαναχτισμένη. Αν δεν συνέβαιναν διάφορά πράγματα δεν θα μπορούσα να ζωγραφίσω. Συνέβηκαν πολλά. Γι’ αυτό λέω ότι παίζει πολύ μεγάλο ρόλο και το περιβάλλον και οι καταστάσεις. Μπορεί πχ να είσαι ένας άνθρωπος πολύ δημιουργικός και να ερωτευτείς μια γυναίκα, η οποία είναι πάμπλουτη και χωρίς να το καταλάβεις να βυθιστείς μέσα σε αυτή την ευκολία και να περνάνε τα χρόνια, γιατί τα χρόνια δεν σε ρωτάνε πριν περάσουν και την ώρα που πας να ανακαλύψεις ότι εσύ ήσουνα για άλλα, εκείνη την στιγμή να παθαίνεις καρκίνο και να συνειδητοποιείς ότι πάει έχασες το τρένο. Εγώ λοιπόν στο τσάκ πρόλαβα.
- Οι άνθρωποι είναι συνήθως δύσπιστοι απέναντι σε κάποιον που ξαφνικά θέλει να αλλάξει ζωή.
Οι άνθρωποι θέλουν πάντα το επόμενο βήμα να είναι ένα πιο βέβαιο βήμα. Δεν γίνεται. Χρειάζεται ρίσκο. Όταν δεν έχεις κανένα διέξοδο και έχεις μπροστά σου μια χαράδρα και πρέπει να περάσεις οποσδήποτε στην απέναντι μεριά τότε μετριέσαι και λες θα πάρω φόρα και θα περάσω ή θα πέσω; Αυτό είναι η ζωή. Δεν μπορείς να σκέφτεσαι μήπως πούν οι άλλοι αυτό ή εκείνο. Εμένα προσωπικά με ενδιαφέρει μόνο αυτό που ακούω μέσα μου.
- Και αυτό που ακούτε μέσα σας είναι αυτό που τώρα βλέπω στους πίνακες σας;
Ναι. Και έχω την πίστη αυτού του πράγματος. Δεν νομίζω ότι μπορεί να σου κλείσει τις πόρτες κάποιος. Από σένα εξαρτάται. Εγώ δεν ξεκίνησα αυτή την ιστορία μόνος μου. Θέλω να πω όλα αυτά δεν έγιναν επειδή μια μέρα έτσι μούρθε. Εμένα κάποιοι ανθρώποι μου είπαν ότι αυτό που κάνεις έχει σημασία. Και ήμουνα πολύ δύσπιστος στην αρχή γιατί έχω δει σπουδαία ζωγραφική, έχω δει σπουδαία τέχνη στην ζωή μου. Έτσι δεν έδωσα σημασία. Συνέχισα να το κάνω χωρίς να του δίνω σημασία. Βλέπω όμως ότι σιγά-σιγά μου έρχονται μηνύματα, και τότε αρχίζω να νιώθω διαφορετικά, δηλαδή δεν μπορεί πχ να μου λέει ο Μόραλης ότι αυτό αξίζει κοίταξε το και γω να γυρίζω την πλάτη. Από κει και πέρα έτσι προχώρησε όλη η ιστορία.
-Αυτό που νιώθω είναι πως τα εργα σας έχουν μέσα τους μια χαρά.
Αυτό μου λένε συχνά. Νιώθω ότι είναι ο τρόπος ζωής μου αυτή η χαρά. Αυτό μπορώ να το διεκδικήσω. Τι εννοώ; Εννοώ ότι ποτέ, ό,τι και να συμβεί σε μένα δεν νιώθω ότι τα πράγματα πάνε χάλια. Δεν είμαι πελατάκι της κατάθλιψης. Εμένα μ’αρέσει να αγωνίζομαι και μου αρέσει που υπάρχω. Δεν με καταβάλει τίποτα
- Ποτέ;
Ποτέ. Πάντα έχω ένα μηχανισμό που σκέφτομαι ότι ευτυχώς που υπάρχω. Και το χτύπημα μέσα στο κόλπο είναι. Όταν δέχτηκα κατά καιρούς, στην επαγγελματική μου δραστηριότητα, πολλά χτυπήματα, ήτανε κλάσματα δευτερολέπτου που με έπιανε το χτύπημα. Μετά ζούσα σαν να μην υπάρχει. Και σας μιλάω για μεγάλα χτυπήματα. Αλλά και τώρα μπορεί να έχω μεγάλα χτυπήματα σε ένα άλλο επίπεδο της ζωής μου. Ζω σαν να μην υπάρχουν. Γιατί δεν υπάρχουν. Μόνο η ζωή υπάρχει. Και να σας πω και κάτι άλλο που πιστεύω…Δεν υπάρχει κανένας άνθρωπος που μπορεί να είναι δημιουργικός αν δεν πτωχεύσει.
- Αυτό που λένε πως η δημιουργικότητα προυποθέτει να έχεις ζήσει δυσκολίες;
Η δημιουργικοτητα συνδέεται με τη καταστροφή. Με την πλήρη πτώχευση. Πρέπει να τόχεις ζήσει αυτό για να γίνεις δημιουργός.
- Τότε γιατί δεν γίνονται όλοι δημιουργοί αντί να παθαίνουν κατάθλιψη;
Γιατί δεν μπορούν να διαχειριστούν όλο αυτό το πράγμα. Όταν συναντηθείς με το σκοτάδι σου κάτι πρέπει να το κάνεις. Αν το φοβηθείς ή αν το θεωρήσεις ότι είναι μια ήττα τότε δεν μπορείς να περπατήσεις σ’ αυτό.
-Εσείς αισθάνεστε ήσυχος πια;
Εάν αυτό που με ευχαριστεί είναι ένα σπίτι, το οποίο είναι στην μέση ενός πολύ μεγάλου κήπου, έχω την εντύπωση ότι έχω περάσει την πόρτα και περπατάω στην αλέα μέσα. Πλησιάζω το σπίτι, δεν είμαι ακριβώς εκεί, αλλά το βλέπω, το διακρίνω. Μένει να παραμείνω πιστός στην αντιμετώπιση της ζωής. Γιατί υπάρχουν δεξιά και αριστερά δρομάκια προκλήσεις και γω είμαι ένας άνθρωπος, ο οποίος έχω ακόμα πολλά να πετάξω από πάνω μου.
- Τι πρέπει να πετάξετε;
Πιστεύω πως πρέπει να μάθουμε να ζούμε με τα λίγα. Γιατί τα πολλά είναι ωραία όταν έρχονται αλλά έχουν μια μεγάλη δύναμη να εξαφανίσουν το λίγο. Το οχυρό όμως του κάθε ανθρώπου είναι το ελάχιστο του. Σε όλους αρέσουν τα πυροτεχνήματα στην ζωή. Αλλά δεν νομίζω ότι εν ονόματι αυτών θελω να θυσιάσω την εσωτερική μου γιορτή.
- Πριν θυσιάζατε την εσωτερική σας γιορτή;
Ναι, από φόβο, ενοχές, μην τυχόν μείνεις απέξω, μην τυχόν χάσεις την μεγάλη ευκαιρία…Τώρα αισθάνομαι πως είναι η πρώτη φορά στην ζωή μου που επιλέγω.
- Πριν δεν επιλέγατε;
Υποκρινόμουν επιλογές. Δεν επέλεγα. Με είχαν επιλέξει, με είχανε βάλει σε ένα μηχανισμό και έτρεχα πιο πολύ για να αποσιωπήσω αυτό που μου συμβαίνει παρά για να αποκαλύψω αυτό που μου συμβαίνει. Νόμιζα πως ήμουνα κυριάρχος του εαυτού μου.
- Αλλά δεν ήσασταν;
Όχι. Ηταν τελικά μια μεγάλη παραμύθα. Τώρα είναι η πρώτη φορά στην ζωή μου που αποφασίζω.

Back to top